Karadeniz Bölgesi’nde görülen ve kestane ağaçlarını kurutan gal arısıyla mücadele için laboratuvar ortamında üretilen böceklerin ardından cezbedici özelliğe sahip sarı tuzaklarla mücadele büyük güç kazandı.
Karadeniz Bölgesinde ilk kez 2021 yılında görülen ve kestane ağaçlarının kurumasına sebep olan kestane gal arısı zararlısı ile mücadele hız kesmeden devam ediyor. Halk arasında ‘katil arı’ olarak bilinen kestane gal arısı zararlısına karşı Kastamonu Orman Bölge Müdürlüğü laboratuvarında çoğaltılan 10 bin 300 adet ‘Torymus Sinensis’ böceği, Nisan ayı içerisinde kestane ağaçlarının yoğun olarak bulunduğu ormanlık alanlara bırakıldı. Bunun yanı sıra, kestane ormanlarına gal arısını cezbedici sarı tuzaklar kuruldu. İnebolu, Cide, Doğanyurt, Küre, Abana, Bozkurt ve Çatalzeytin ilçelerinde kurulumu yapılan sarı tuzaklarla 500 ila 700 arasında gal arısı yakalanarak ağaçların kurumasının ve yüzde 80 civarında meyve kaybına sebep olan gal arılarının azaltılması hedefleniyor.
Kastamonu Orman Bölge Müdürlüğü, biyoteknik mücadele çerçevesinde gal arısının uçma döneminde etkili olacak, 5 bin adet cezbedici sarı tuzaklar kurdu.
“Şu ana kadar 10 bin 300 adet böceği ormanlarımıza saldık”
Yapılan çalışmalarla ilgili bilgi veren Kastamonu Orman Bölge Müdürlüğü Orman Zararlılarıyla Mücadele Şube Müdürü Orman Yüksek Mühendisi Uğur Şahin, “Ülkemizin ve Kastamonumuzun önemli ağaç türlerimizden bir tanesi olan kestane ormanlarındayız. Maalesef 2014 yılından beri ülkemizde, 2021 yılından itibaren de ilimizde kestane gal arısıyla mücadele etmekteyiz. Kestane gal arısıyla mücadele Nisan ayında biyolojik mücadele olarak gal arısının zararlısı olan Torymus Sinensislerin salınımıyla başlıyor. İlimizde üçüncü yılında 10 bin 300 adet Torymus Sinensislerin salarak başlamıştık. İkinci mücadele de Temmuz ve Ağustos aylarında kestane gal arısının uçma döneminde de biyoteknik mücadele dediğimiz sarı yapışkan olan cezbedici tuzaklar ile gal arısının uçma döneminde yumurta koymadan yakalamaktır. İlimizde yaklaşık şu ana kadar 5 bin adet sarı tuzaklar asmış bulunmaktayız 7 ilçemizde” dedi.
“3-4 yıl içerisinde Kastamonu’da kestane gal arısı zararlısını yeneceğiz”
Kestane ormanlarına asılan sarı tuzakların üzerinde gal arılarının görülebileceğini söyleyen Şahin, “Gal arısının uçma döneminde sarı tuzaklara 500 ila 700 arasında kestane gal arısı yakalamaktadır. Bu sayede gal arısının yumurta koymasını engellemekteyiz. Bir kestane gal arısı, 100 adet yumurta bırakarak hızlı bir şekilde popülasyonu artan bir zararlıdır. Bununla mücadele yönteminde biyoteknik kapsamında zararlının azaltılması, biyolojik mücadele kapsamında da faydalı organizmanın arttırılması yoluyla inşallah 3-4 yıl içerisinde Kastamonu’da kestane gal arısı zararlısını yeneceğiz” diye konuştu.
“Kestane gal arısı, 3 yıl içerisinde 17 bin hektarlık kestane ormanlarına yayılmış durumda”
Kastamonu’da 2021 yılında ilk defa Cide’de görülen kestane gal arısının 3 yıl içerisinde 17 bin hektarlık kestane ormanlarına yapıldığını belirten Şahin, “Normal şartlarda biyolojik mücadele ile 10 yıl gibi bir mücadele süresi bulunuyor. 10 yıl sonra kestane gal arısının popülasyonu düşmeye başlıyordu. Fakat bizler, mücadeleyi hızlandırarak ve mücadele alanını da genişleterek bu süreyi inşallah 5-6 yıl içerisinde bunun 3 yılı gitti kestane gal arısını zararlısını ortadan kaldıracağız” şeklinde konuştu.
“Gal arısıyla 3 yıldır mücadele etmekteyiz”
İnebolu Orman İşletme Müdürü Azmi Şenel ise “2021 yılından itibaren İnebolu ve Doğanyurt’ta görülmeye başlanan gal arısıyla 3 yıldır mücadele etmekteyiz. İlk başta Nisan ayı sonlarına doğru biyolojik mücadele çerçevesinde Torymus sinensislerin salınımını yaptık. Toplamda İnebolu ve Doğanyurt’ta 2 bin 400 Torymus sinensis saldık. Ardından Temmuz ve Ağustos aylarında da bin Doğanyurt ve bin İnebolu olmak üzere toplamda 2 bin adet sarı tuzaklar astık. Mücadelemiz başarılı bir şekilde sürüyor. Başarıyı gördükçe daha da fazla mücadelemizi arttırıyoruz. İnebolu ve Doğanyurt’ta görüldüğü zaman özellikle geçtiğimiz yıl kestane balı minimum seviyeye indi. Şu anda köylülerimizden aldığımız dönüşlere ve bizlerin yaptığı gözlemlere göre geçen yıldan sonra tekrar yükselişe geçti. Özellikle biyolojik mücadeleden sonra biyoteknik mücadelede de olumlu dönüşler oldu. Mücadelemiz bundan sonrada sonuna kadar devam edecektir. Bu kapsamda 10 yıl olan süreyi 5-6 yıla kadar düşürmeyi planlıyoruz” şeklinde konuştu.
“Gal arısı, kestane balı üretimimizi yüzde 80 civarında etkiledi”
İnebolu Dibek ve Hayrioğlu Köyleri Tarımsal Kalkınma Kooperatif Başkanı Cemal Çelebi de, “Kestane ormanlarımızda hızlı bir şekilde yayılan gal arısı, kestane balı üretimimizi yüzde 80 civarında etkiledi. Mücadele tabii ki şart, mücadele etkili oluyor tabii ki bizlere söylenildiği gibi 4-5 yıl içerisinde zararlının zararlarının azaltılması hedefleniyor bu çalışmalarla. Yapılan çalışmaların vatanımıza, milletimize, çevremize ve köylerimize hayırlı olmasını diliyorum” ifadelerini kullandı.
“Geçtiğimiz yıllarda yapılan mücadelelerin bu yıl meyvesini almaya başladık”
İnebolu ilçesi Dibek köyünde kestane balı üretimi yapan Orhan Anadolu, gal arısı sebebiyle önemli ölçüde verim kaybı yaşadıklarını belirterek, “2009 yılından beri kestane balı üretimi yapıyorum. Geçimimi bundan sağlıyorum. 2022 yılından bu tarafa kestane ormanlarımıza hastalık geldi. Geçen yıl aşırı derecede verim kaybına sebep oldu. Geçtiğimiz yıllarda yapılan mücadelelerin bu yıl meyvesini almaya başladık. Bu yıl, geçtiğimiz yıla göre biraz daha iyi durumdayız. İnşallah ilerleyen yıllarda, gal arısı hakkında bizlere verilen bilgiler doğrultusunda tamamen yok olacağını söylüyorlar" dedi.