İlk yardımın bu konuda eğitim almış herkesin olayın olduğu yerde bulabildiği malzemeleri kullanarak yaptığı hayat kurtarıcı müdahale olduğunu belirten Öğretim Görevlisi Duygu Deniz, ilk yardımın sadece bu konuda sertifika almış kişilerce uygulanması gerektiğini vurguladı. Bilgisizce ya da kulaktan dolma yanlış bilgilerle yapılan ilk yardım müdahalesinin riskli olduğunu belirten Deniz, “Hasta ya da yaralının durumun kötüye gitmesi, kalıcı sakatlıklar oluşması ve hatta hasta/yaralının hayatını kaybetmesiyle sonuçlanabilir” uyarısında bulundu.
Trafik kurallarına dikkat çekmek ve ilk yardımın önemini vurgulamak amacıyla her yıl Mayıs ayının ilk haftası Trafik ve İlk Yardım Haftası olarak kutlanıyor. İstanbul Atlas Üniversitesi Meslek Yüksekokulu İlk ve Acil Yardım Program Başkanı Öğretim Görevlisi Duygu Deniz, Trafik ve İlk Yardım Haftası vesilesiyle yaptığı açıklamada trafik kazalarında olması gereken ilk yardıma ilişkin değerlendirmede bulundu.
İlk yardım nedir
İlk yardımın amacının yaşamın devamının sağlanması, durumun kötüye gitmesinin önlenmesi ve iyileşmeyi kolaylaştırma olduğunu belirten Öğretim Görevlisi Duygu Deniz, “İlk yardım, herhangi bir kaza veya yaşamı tehlikeye düşüren bir durumda, sağlık görevlilerinin yardımı sağlanıncaya kadar, hayatın kurtarılması ya da durumun kötüye gitmesini önleyebilmek amacı ile olay yerinde, tıbbi araç gereç aranmaksızın, mevcut araç ve gereçlerle yapılan ilaçsız uygulamalardır” dedi.
İlk yardım sertifikalı kişilerce uygulanmalıdır
İlk yardım ve acil tedavi arasında fark olduğunu belirten Duygu Deniz, “Acil tedavi, acil ünitelerinde, hasta ya da yaralılara doktor ve sağlık personeli tarafından yapılan tıbbi müdahalelerdir. Acil tedavi bu konuda ehliyetli kişilerce gerekli donanımla yapılan müdahale olmasına karşın, ilk yardım bu konuda eğitim almış herkesin olayın olduğu yerde bulabildiği malzemeleri kullanarak yaptığı hayat kurtarıcı müdahaledir. İlk yardım, bu konuda sertifika almış kişilerce uygulanmalıdır. Aksi halde bilgisizce ya da kulaktan dolma yanlış bilgilerle yapılan ilk yardım müdahalesi hasta ya da yaralının durumun kötüye gitmesi, kalıcı sakatlıklar oluşması ve hatta hasta ya da yaralının hayatını kaybetmesiyle sonuçlanabilir” uyarısında bulundu.
Güvenli çevre oluşturulmalı
İlk yardımda özellikle dikkat edilmesi gereken diğer hususların; koruma, bildirme ve kurtarma olduğunu kaydeden Deniz, “Koruma, kaza sonuçlarının ağırlaşmasını önlemek için olay yerinin değerlendirilmesini kapsar. En önemli işlem olay yerinde oluşabilecek tehlikeleri belirleyerek güvenli bir çevre oluşturmaktır. Böylelikle hem ilk yardımcı hem de hasta/yaralı ikincil kazalara karşı korunmuş olacaktır” dedi.
112 acil aranmalıdır
Olayın ya da kazanın mümkün olduğu kadar hızlı bir şekilde telefon veya diğer kişiler aracılığı ile gerekli yardım kuruluşlarına bildirilmesi gerektiğini belirten Duygu Deniz, ülkemizde ilk yardım gerektiren her durumda telefon iletişimlerinin 112 acil telefon numarası üzerinden gerçekleştirildiğini söyledi.
Kontak kapatılmalı, el freni çekilmeli
Trafik kazalarında, kaza yapan araç içinde bulunan yaralıların, araç hareket ettirilmeden çıkarılması gerektiğini vurgulayan Deniz, “Araç hangi durumda olursa olsun hareket ettirilmez. Kurtarma ya da acil tıbbi bakım esnasında aracın hareket etmesi veya aniden yanmaya başlaması hem yaralıların hem de ekiplerin hayatını tehdit eder. Aracın hareket etmemesi için tüm tedbirlerin alınması gerekir. Araç çalışıyorsa kontak anahtarı kapatılarak çalışması durdurulmalıdır. Anahtar, kapatıldıktan sonra aracın üzerinde bırakılmalıdır. Aracın el freni çekilmelidir. Araç, tekerlerinin üzerinde duruyorsa tekerlerin ön ve arka yüzüne takoz yerleştirilir. Araç, tekerlerinin üzerinde değilse destek malzemeleri ile desteklenmelidir. Kaza yapan araçta, LPG (likit petrol gazı) tüpü varsa gaz sızıntısını önlemek için bagajda bulunan tüpün vanası kapatılmalıdır. Akaryakıt sızıntısı kontrol edilmelidir. Ortamda, kazadan etkilenmiş elektrik nakil hattı varsa ilgili kuruma haber verilerek elektrik akımının kesilmesi sağlanmalıdır. Patlama ve yangın riskini önlemek için olay yerinde sigara içilmesi önlenmelidir” uyarısında bulundu.
Kazazedeye müdahalede bu uyarılara dikkat
Trafik kazaları sonucunda travmaya bağlı yaralanmalar görülebileceğini ifade eden Öğretim Görevlisi Duygu Deniz, şunları söyledi:
“Özellikle baş-boyun yaralanması şüphesi olan durumlarda kazazedeye müdahale ederken baş-boyun-gövde ekseni bozulmadan araçtan çıkarılması gerekmektedir. Kazazedenin durumu değerlendirilir (ABC) ve öncelikli müdahale edilecekler belirlenir. Kazazedenin korku ve endişeleri giderilir. Kazazedeye müdahalede yardımcı olacak kişiler organize edilir. Kazazedenin durumunun ağırlaşmasını önlemek için kendi kişisel imkanları ile gerekli müdahalelerde bulunulur. Kazazedenin baş-boyun-gövde ekseni korunarak müdahalelerde bulunulur. Kanaması varsa kanama kontrolü yapılır. Kırıklara yerinde müdahale edilir. Kazazedenin yarasını görmesine izin verilmez. Kazazedeyi hareket ettirmeden müdahale yapılır. Kazazede sıcak tutulur. Ambulans gelinceye kadar kazazede yalnız bırakılmaz. Kazazede ağır hasta/yaralı ve hayati tehlikede olmadığı sürece asla yerinden kıpırdatılmaz.”