Tunceli’nin Çemişgezek ilçesine bağlı Ulukale ve çevre köylerinde üretilen, çekirdeksiz ve küçük taneli çerezlik Ulukale dutu, kadın erkek dayanışması ile üretilip birçok ülkeye ihraç ediliyor.
Coğrafi işaretli olan ve aroması ile adından söz ettiren Ulukale dutu, ailelerin ortak çabası sonucu üretilip toplanıyor. Çemişgezek ilçesine bağlı Ulukale köyünde üretilen tescilli Ulukale dutunun hasadında sona gelinirken, elde edilen ürünler de pazar sunumuna hazır hale getiriliyor.
Dut üretimi ile ilgili değerlendirmelerde bulunan üretici Gülten Altınoluk, "Ben Ulukale köyünde dut üreticisiyim. Yaz sezonunda günlerimiz dut bahçelerinde geçiyor. Dutumuz tescilli ve güzel bir ürün. Yani köyümüzün geçim kaynağı. Ulukale köyü kadınları olarak eşlerimize dayanışma olarak hep destek oluyoruz. Organik ürün yetiştiriyoruz. Dut ağaçlarımıza, bahçelerimize hayvan gübresinden başka hiç bir gübre kullanmıyoruz. Her şeyi erkeklerimizden beklemiyoruz. Devletimizden de beklemiyoruz. Biz kadın olarak üretiyoruz. Eşimizle, ailemizle iş birliği içerisinde geçimimizi sağlıyoruz. Bütün kadınlara sesleniyorum, ekonomiyi düzeltmek için eşlerinize yardımcı olun, destek çıkın, çalışın, üretin ve başarın" dedi.
’’Dut üretiminde kesinlikle ilaç kullanılmıyor’’
Üreticilerden Gönül Bektaş da ’’Otuz yıllık tarih öğretmeniyim. Ulukale köyünde babama ve anneme yardım etmek için bulunuyorum. Çocukluğumuzdan beri bu işin içerisindeyiz. Yılın on ayı normal memurluk hayatımı sürdürüyorum. Ardından aileme yardım etmek için buraya geliyorum. Köyde ciddi anlamda bir erkek kadın dayanışması var. Köyümüzde eğitim düzeyi çok yüksek. Türkiye’nin eğitim düzeyinin en yüksek olduğu köylerden biri olduğunu söyleyebilirim. Köyümüzde bulunan insanlar genelde okumuş memur insanlardır. Ve onların çocukları da onlardan daha fazla eğitim almış insanlardır. Hiçbirimiz kadın erkek demeden yazın geldiğimizde özellikle kadınlarımız şalvarlarını giyer, yazmalarını bağlar ve dut bahçelerine inerler. Tarıma katkıda bulunuyoruz. Doğal tarımdan yanayız. Ulukale dutu da organik bir dut. Bu dut üretiminde kesinlikle ilaç kullanılmıyor" diye konuştu.
Hüsniye Karakaya, "Elli senedir bu işi yapıyoruz. Dut üretimi yapıyoruz, memnunuz. Karşılığını da alıyoruz. Allah ömür verdikçe de bundan vazgeçmeyeceğiz, üreteceğiz" şeklinde konuştu.
Hafize Adigüzel, "Dutumuzun rengi altın sarısı. Dutumuz bir marka ürün. Dutumuz özellikle çerezlik olarak üretiliyor. Bununla birlikte dutumuzdan pekmez ve pestil de yaparız. Dutu ve pestili çocuklarımız da yer, haricen satarız da. Bizim geçim kaynağımız bu’’ dedi.
’’Yıllık ortalama 400 ton ürün alabiliyoruz’’
Ulukale ve Bozağaç Köyleri Tarımsal Kalkınma Kooperatifi Başkanı ve aynı zamanda dut üreticisi Necmettin Duman, ’’Ulukale ve Bozağaç köylerinde üretilmekte olan Ulukale dutu yaklaşık olarak yılda ortalama 500 ton rekolte vermektedir. Rekoltemiz hava şartlarına göre değişmektedir. Ancak ortalama yıllık 400 ton ürün alabiliyoruz. Ürünümüz diğer dutlardan farkı, Ulukale dutumuz dalındayken yüzde 70 kurur, ondan sonra dökülür. Taze olarak döküldüğü zaman bizim ürünümüzün kalitesi bozulur. Dutumuzun pazar sorunu yoktur. Rekolte ne kadar yüksek olsa bile yaygın bir şekilde itibar görmektedir. Ayrıca, özellikle vatandaşlarımızın yaşamış olduğu Batı Avrupa ülkelerinde dahi bol miktarda tüketilen bir üründür. Dutumuz coğrafi işaret belgesine haizdir. Dutumuzun bir özelliği de doğası gereği asla dalında ilaçlama kabul etmez. Bizler bu yüzden organik üretim yapmak zorundayız" diye konuştu.